Što je asepsa

Što je uopće asepsa?

Asepsa je pojam u medicini koji se koristi za označavanje stanja u kojemu nema živih mikroorganizama na medicinskim instrumentima, na zavojnim materijalima, na odjeći i slično. Asepsa se može postići na više načina i kroz više metoda, kao što su fizičke metode i kemijske metode. Sam pojam aseptičan je sinonim za riječ sterilan, što je apsolutni pojam koji predstavlja nepostojanje ikakvih mikroorganizama na sterilnom predmetu. Sterilizacija je započela već za vrijeme antičkog Rima gdje su doktori počeli sterilizirati medicinske instrumente uz korištenja plamena. No, ova se praksa prekinula za vrijeme Srednjega vijeka zbog smrtonosnih posljedica koje su prethodile nakon kirurškog zahvata. Sve do polovice 19. stoljeća, operativni zahvati kao što su to amputacija ruke su u 50% slučajeva završili smrtnim ishodom u postoperativnom liječenju. Izumitelj osnovnih principa asepse je škotski kirurg i ginekolog Robert Lawson Tait, koji je uveo u upotrebu zaštitne maske i druge fizičke metode i načine aseptičkog rada.

Asepsa sterilizacija

Kao što smo rekli, asepsa je provođenje mjera i postupaka s kojima se u potpunosti uništavaju mikroorganizmi na materijalu i instrumentima koji dolaze u kontakt sa pacijentom tokom operativnog zahvata. U ovaj pojam ulazi i definicija neprisutnosti svih oblika i vrsti mikroorganizama. Ovaj pojam je ključan u medicini, te se svi predmeti moraju sterilizirati kako bi spriječile komplikacije i potencijalne infekcije tokom i nakon operativnog zahvata. Asepsa se može postići uz sterilizaciju. Sterilizacija je postupak potpunog uništenja svih oblika mikroorganizama u svim svojim oblicima, bilo da se radi o vegetativnim mikroorganizmima ili sporogenim mikroorganizmima, na svim kirurškim instrumentima, predmetima i materijalima koji se koriste tokom operativnog zahvata i dolaze u direktni kontakt s pacijentom. Sterilizacija se može postići kroz dvije metode, a to su fizička metoda odnosno toplinska metoda (kuhanje, paljenje, vodena para pod pritiskom i topli suhi zrak), te kemijska metoda, koja se potom dijeli na hladnu i toplu sterilizaciju.

Asepsa metode

Fizička asepsa odnosno metoda se dijeli na više metoda, a to su:

• sterilizacija plamenom
• sterilizacija kuhanjem - tu se steriliziraju metalni kirurški instrumenti, staklene šprice, laneni konci i gumeni predmeti poput drenova i katetera
• sterilizacija toplim suhim zrakom
• sterilizacija zasićena vodenom parom pod pritiskom - tu se steriliziraju zavojni materijali, kirurški instrumenti i operacijska odjeća

Kemijska asepsa odnosno metoda se može postići kroz:

• plinovitu sterilizaciju koja se vrši mješavinom različitim plinova (10 do 20 posto etilen oksida + 80 do 90 posto ugljen dioksida). Ova metoda se izvodi u posebnim prostorija u kojima nije zrak prisutan u kojima se može kontrolirati stupanj vlage i temperature. Sterilizacija traje 3 do 4 sata. S ovom metodom se steriliziraju pejsmejkeri, osjetljivi optički instrumenti i plastični dijelovi za mjerenje krvotoka.
• sterilizaciju gama zracima koja se provodi samo u farmacijskoj industriji te se koristi za sterilizaciju igli, konca, plastičnih šprica, skalpela, katetera, sondi, drenova, tubusa, sistema za infuziju i druge medicinske opreme koja dolazi sterilno upakirana u zdravstvene ustanove.